Cách viết test case automation hiệu quả

Giới thiệu

Gần đây mình nhận được 1 số câu hỏi của các bạn về việc viết automation test, như làm sao để viết test case cho đúng? đặt assert ở đâu cho phù hợp? etc. Trong quá trình mình làm automation cũng review và nhiều bạn cũng gặp khó khăn trong việc tổ chức các test case và page object sao cho phù hợp. Vậy nên mình sẽ có 1 số bài về các chủ đề này. Và đây là topic đầu tiên: làm để viết 1 test case automation hiệu quả, đầy đủ và hợp lý.

Requirement

Đầu tiên ta sẽ đưa ra 1 yêu cầu về nghiệp vụ như sau: Là 1 user, tôi muốn tính tổng 2 số tự nhiên, kết quả được hiển thị trên màn hình. Developer sẽ phải viết 1 method để thực hiện yêu cầu kia, và viết cả unit test cho method đó nữa. Tester sẽ phải test tính năng cộng này trên giao diện website hoặc mobile.
*** Tạm bỏ qua các developer front end khác để sử dụng method kia với front end nhé.

Developer viết Unit Test như thế nào?

Junit và TestNG là 2 thư viện cho việc viết unit test mà developer thường làm. Họ sử dụng 2 thư viện này để viết các test case cho các method hay class trong thư viện/framework/application của họ. Annotation cơ bản và giống nhau của Junit và TestNG đều là @Test để xác định 1 method test, phân biệt với các method khác, không phải là method test. Hay nôm na, ta hiểu nó là 1 test case. Trong method test, các developer thường có những quy chuẩn về việc nên sắp xếp các câu lệnh, hay gọi các method khác để phục vụ các nhiệm vụ nhất định. Quy chuẩn thông thường mà developer hay dùng đó là AAA. 3 chữ A tương ứng là:

• Arrange: là cài đặt hay khai báo các giá trị biến ở thời điểm ban đầu, hoặc cũng có thể laf thiết lập 1 trạng thái nào đó trước khi bắt đầu các bước tiếp theo.
• Act: Là các bước chính cho 1 test case. Tại đây gọi tới các method chính mà mình mong muốn để test (method under test).
• Assert: kiểm tra hay verify kết quả trả về của method hoặc trạng thái sau khi gọi tới method cần test. Ví dụ: ta có 1 hàm tính tổng và ta có 1 hàm unit test cho nó

// Method under test
public int sum(int a, int b){
  return a + b;
}

// Method test 
@Test
public void happyCase(){
  // Arrange 
  int a = 4;
  int b = 6;
  int result;
  int expected = 10;

  // Act 
  result = sum(a, b);

  // Assert
  Assert.assertEquals(result, expected)

}

Tester viết test case và automation như thế nào?

Giờ ta trở lại với công việc thường ngày của 1 tester hay phải tiếp xúc đó là test case trên excel hay test management system nào đó.

• Test case

Khi chuyển sang automation test, những điều ta cần quan tâm nhất đó chính là:

• Điều kiện tiên quyết
• Các bước thực hiện hay nghiệp vụ
• Kết quả mong muốn Các thông tin khác của test case chỉ mang tính bổ sung và ta sẽ tạm bỏ qua ở bài viết này.

Giờ ta sẽ xem việc chuyển test case trên sang automation.

@Test
public void happyCase(){
  // Arrange 
  System.setProperty("webdriver.chrome.driver", "chromedriver.exe");
  WebDriver driver = new ChromeDriver();
  CalculationPage page = new CalculationPage(driver);
  int result;
  int a = 4;
  int b = 6;
  int expected = 10;

  // Act
  page.sum(a, b);
  result = page.getResult();

  // Assert 
  Assert.assertEquals(result, expected)

  // Release
  driver.quit();
}

Hãy xem trong test case trên ta có đủ 3 thành phần AAA, và xuất hiện thêm 1 thành phần nữa, đó là Release. Lý do ta cần có những câu lệnh trong phần release này là gì? Tại sao unit test lại không cần? Câu trả lời đó là vì automation test sử dụng selenium là integration (hoặc system test). Sau khi kết thúc 1 kịch bản test, ta nên trả lại trạng thái ban đầu của hệ thống under test để tránh ảnh hưởng tới test case khác, giúp cho các test case được độc lập với nhau. Phần này không bắt buộc nhưng đó là điểm ta cần lưu ý mỗi khi viết automation test case. Unit test có thể không cần vì đối tượng chỉ là 1 hàm, chứ không phải là trạng thái của hệ thống.

Summary

• Structure nên follow theo quy tắc 3 chữ AAAR: Arrange - Act - Assert - Release
• Test case automation là thể hiện của business requirement chứ không phải là chỉ dẫn từng bước cho việc test.

@Test
public void loginTest(){

  // Act: không nên 
  loginPage.enterUsername("username");
  loginPage.enterPassword("password");
  loginPage.clickLogin();

  // Act: nên 
  loginPage.login("username", "password"); // method login() in LoginPage class chứa 3 câu lệnh như trên

}

• Một test case chỉ nên có một điểm verify duy nhất để đảm bảo đúng với test purpose. Ta chỉ nên verify 1 hoặc 1 vài checkpoint ở bước Assert. Chứ không nên mix Act - Assert - Act - Assert.
• Test case automation nên được dừng ngay khi có vấn đề phát sinh. Vấn đề có thể là assert bị fail, hoặc là vấn đề liên quan tới nghiệp vụ không được thực hiện đúng như ý muốn (do UI hay flow của hệ thống thay đổi, ví dụ như vấn đề gây ra bởi NoSuchElementException….).
• Không đặt assert trong Page Object.